سیمای موعظه در قرآن

YaMahdi 313
موعظه‏
 قرآن كریم، یكى از روش‏هاى مؤثر در تربیت روحى انسان‏ها را موعظه مى‏داند و در بسیارى از آیات به آن سفارش نموده گرچه خود قرآن كتاب موعظه و اندرز است كه از ناحیه پروردگار براى شفاى بیمارى‏هاى درونى انسان و كسب فضایل اخلاقى آمده است «یا ایها الناس قد جاءتكم موعظة من ربكم و شفاء لما فى الصدور»(141) اى مردم! اندرزى از سوى پروردگارتان براى شما آمده و درمان آن‏چه در سینه‏هاست؛ گرچه از این موعظه قرآن فقط اهل تقوا و بهره‏مند مى‏شوند«و موعظة للمتقین» این تعبیر در چهار مورد از قرآن آمده است: بقره 66، آل عمران 138، مائده 46، نور 34.

141) یونس، 57.
محور موعظه توحید در اعتقاد و اخلاص در عمل‏
 لقمان حكیم براى تربیت فرزندش او را موعظه مى‏كند«اذ قال لقمان لابنه و هو یعظه» زمانى كه لقمان به فرزندش گفت و حال اینكه او را موعظه مى‏كرد این چنین موعظه نمود«یا بنى لاتشرك باللَّه ان الشرك لظلم عظیم»(142) پسرم! براى خدا شریكى مگیر، زیرا شرك ستمى بزرگ است.
پیامبر گرامى اسلام مأمور به موعظه نمودن است «قل انمّا اعظكم بواحدة ان تقوموا للَّه مثنى و فرادى»(143) یعنى بگو: كه من شما را به یك موضوع پند مى‏دهم و آن این‏كه چه دو نفر باشید چه یك نفر براى خداوند كار كنید.

142) لقمان، 13.
143) سبأ، 46.

 

شیوه موعظه‏
 طریقه و شیوه موعظه كردن، در قرآن بیان شده‏است. وقتى موسى و هارون مأمور شدند كه براى ارشاد و هدایت فرعون بروند؛ به آن‏ها گفته شد: «فقولا له قولاً لیناً لعله یتذكر او یخشى»(144) یعنى وقتى با فرعون روبرو شدید با او به نرمى سخن بگویید شاید متذكّر شود و از عاقبت كار خود بترسد.

 144) نحل، 125.
نیاز به موعظه در تمام عمر
 از نظر قرآن كریم، انسان در تمامى عمر، به موعظه و پند و اندرز نیازمند است، چه نوجوان باشد چه عمر او زیاد باشد لذا قرآن كریم موعظه لقمان به فرزند نوجوانش را چنین بیان مى‏كند «و اذ قال لقمان لابنه و هو یعظه یا بنىّ لا تشرك باللَّه»(145) چه این‏كه موعظه خداوند به حضرت نوح را كه عمر طولانى داشت نیز بیان مى‏كند «انّى اعظك ان تكون من الجاهلین»(146)

145) لقمان، 13.
146) هود، 46.

 

 دعوت به خداوند به وسیله موعظه
 به پیامبر اكرم‏صلى الله علیه وآله وسلم خطاب مى‏شود «ادع الى سبیل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتى هى احسن»(147) یعنى مردم را به این طریق به راه خداوند بخوان كه اولاً سخن تو سنجیده و توأم با حكمت باشد ثانیاً پند نیكو در آن باشد و ثالثاً با آن‏چه كه بهترین است با آن‏ها به بحث بپرداز.

147) نحل، 125.

 

برگرفته از کتاب راه رشد استاد قرائتی

http://www.gharaati.ir

پست های مرتبط